NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH VẬN CHUYỂN CẤP CỨU TRƯỚC VIỆN TẠI HUYỆN PHÚ VANG NĂM 2007-2010

NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH VẬN CHUYỂN CẤP CỨU TRƯỚC VIỆN  TẠI HUYỆN PHÚ VANG NĂM 2007-2010

TÓM TẮT

Nghiên cứu 426 bệnh nhân được vận chuyển cấp cứu trước viện từ tháng 7/2007 đến tháng 9/2010 tại huyện Phú Vang.

Mục tiêu: (1) Tìm hiểu mô hình bệnh tật các trường hợp vận chuyển cấp cứu trước viện, (2) Đánh giá khả năng tiếp nhận điều trị sơ cấp cứu ban đầu của bệnh viện.

Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả.

Kết quả: 100% cuộc gọi (425 cuộc) được tư vấn trước khi xe đến, số lần xe đến hiện trường là 416 đáp ứng 97,8% nhu cầu, trong đó có 6,5% xe phải quay về không. Tai nạn xảy ra trên đường đi là 31,7%, tai nạn và bệnh lý xảy ra ở nhà là 39,7%. Tai nạn giao thông 29,6%, các bệnh lý nội khoa 25,6%. 70,2% trường hợp cải thiện sau sơ cấp cứu; 29,1% không cải thiện và 0,7% tử vong trên xe khi đang trên đường vận chuyển. Sau sơ cấp cứu, 61,1% được chuyển đến điều trị tại bệnh viện huyện; 29,8% chuyển đến tuyến trên và 9,1% để lại chăm sóc tại nhà hoặc tại trạm y tế.

Kết luận: Tư vấn và vận chuyển cấp cứu trước viện không chỉ đối với các trường hợp tại nạn xảy ra trên đường (31,7%) mà còn cả tai nạn và bệnh lý xảy ra ở nhà (39,7%). Tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ 29,6% trong nhóm nguyên nhân về tai nạn, các bệnh lý nội khoa chiếm tỷ lệ 25,6%.  Tư vấn, sơ cấp cứu ban đầu và vận chuyển an toàn đã làm giảm 70,2% trường hợp có thể điều trị tại tuyến y tế cơ sở và chỉ chuyển lên tuyến trên 29,8% trường hợp bệnh tật và tai nạn.

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ

           Hàng năm, trên thế giới có khoảng 5 triệu người chết và hàng chục triệu người bị tàn phế suốt đời do tai nạn thương tích [8], [9]. Ở Việt Nam hiện nay, hàng năm có khoảng 880.000 ca thương tích với trên 33.000 ca tử vong (tai nạn giao thông 50%, chết đuối 20%, lao động 5%, tự tử 1%) [6], [7]. Qua thực tế cho thấy việc vận chuyển cấp cứu cũng như sơ cứu nói chung chưa được quan tâm đúng mức. Tỷ lệ tử vong còn rất cao, những hạn chế này có nhiều nguyên nhân như thiếu trạm vận chuyển cấp cứu, thiếu phương tiện vận chuyển cấp cứu, thiếu kinh phí, thiếu cán bộ chuyên môn, thiếu thông tin, thiếu hiểu biết về sơ cấp cứu, khả năng đáp ứng của các cơ sở y tế và nhất là thiếu hiểu biết về thông tin về vận chuyển nạn nhân.

          Năm 2007, Trung tâm Y tế huyện Phú Vang đã thiết lập được mạng lưới thông tin tư vấn phục vụ cho cộng đồng về vận chuyển cấp cứu và chăm sóc chấn thương, bệnh tật, với mong muốn góp phần giảm tỷ lệ mắc và tử vong do thương tích, bệnh tật trước khi đến viện. Xuất phát từ những vấn đề trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu tình hình vận chuyển cấp cứu trước viện tại huyện Phú Vang năm 2007- 2010” với mục tiêu:

1. Tìm hiểu mô hình bệnh tật các trường hợp vận chuyển cấp cứu trước viện.

2. Đánh giá khả năng tiếp nhận điều trị sơ cấp cứu ban đầu của bệnh viện.

 II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng: 426 bệnh nhân được vận chuyển cấp cứu trước viện tại huyện Phú Vang từ tháng 7/2007 đến tháng  9/2010.

Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả, hồi cứu bệnh án vận chuyển cấp cứu năm 2007, 2008, 2009 và tiến cứu năm 2010.

Xử lý số liệu: Nhập và xử lý số liệu theo chương trình SPSS và Epi-info 6.0

 III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.1. TUỔI NGHIÊN CỨU

Bảng 3.1. Phân bố theo tuổi

Tuổi (năm)	n	%
≤ 18	55	12,9
19 - 60	233	54,7
> 60	138	32,4
Tổng số	426	100

Nhóm tuổi từ 19- 60 chiếm tỷ lệ cao nhất (54,7%), đây là nhóm tuổi có khoảng cách tuổi lớn và là nhóm tuổi lao động chính, tham gia tất cả các hoạt động xã hội nên tỷ lệ mắc tai nạn thương tích cao. Theo nghiên cứu của Nguyễn Dung và cộng sự, tỷ lệ tai nạn thương tích của nhóm tuổi 19- 60 tại tỉnh Thừa Thiên Huế là 52,2% [5]. Theo Cục Y tế dự phòng và Môi trường báo cáo về tai nạn thương tích năm 2009, nhóm tuổi 20- 60 có tỉ lệ mắc và tử vong do tai nạn thương tích cao nhất (tương ứng là 62,5% và 66,7%) [2]. 

3.2. TÌNH HÌNH CUNG ỨNG DỊCH VỤ TƯ VẤN VÀ VẬN CHUYỂN

Bảng 3.2. Tình hình cung ứng dịch vụ tư vấn và vận chuyển trước viện

	n	Tỉ lệ (%)
Số cuộc gọi cấp cứu	425	100%
Số lần tư vấn	425	100%
Số lần xe đi	416	97,8%
Số lần xe về không	27	6,5%

Tổng số cuộc gọi tiếp nhận yêu cầu được cấp cứu là 425, trong đó số lần tư vấn sơ cấp cứu khi tiếp nhận cuộc gọi là 425, đáp ứng 100% cuộc gọi. Số lần xe cấp cứu đến hiện trường là 416 đáp ứng 97,8% nhu cầu, trong đó có 27 chuyến (6,5%) xe phải quay về không do đến hiện trường không có bệnh nhân.

Theo kết quả điều tra của Cục Y tế dự phòng về nhu cầu của cộng đồng đối với dịch vụ thông tin cho thấy  nhu cầu cần được tư vấn về tai nạn thương tích khá cao, 76,3% - 78% người dân được phỏng vấn có mong muốn được hướng dẫn về phòng chống tai nạn thương tích; 78,9% - 80% có nhu cầu cần được hướng dẫn sơ cấp cứu, 100% có nhu cầu được cung cấp địa chỉ nhận điều trị cấp cứu tại nạn thương tích [1].

3.3. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM VỀ MÔ HÌNH BỆNH TẬT-TAI NẠN

3.3.1. Địa điểm xảy ra tai nạn, bệnh tật

Bảng 3.3. Địa điểm xảy ra tai nạn, bệnh tật

Địa điểm	n	%
Trên đường	135	31,7
Tại nhà	169	39,7
Trường học, nơi làm việc	14	3,3
Nơi công cộng	7	1,6
Nơi khác	101	23,7
Tổng cộng	426	100

Địa điểm xảy ra tại nạn trên đường đi là 31,7%; ở trường học, nơi làm việc chiếm tỷ lệ 3,3%, ở nhà là 39,7% và ở nơi công cộng yêu cầu phải vận chuyển cấp cứu là 1,6%.

Theo Nguyễn Dung và cộng sự, tỷ lệ mắc tai nạn thương tích trên đường đi là 46,6%, tỷ lệ mắc tai nạn giao thông 38,1% [5]. Một nghiên cứu tại Hưng Yên cho biết tỷ lệ xảy ra tai nạn trên đường là 44,3%[4].

3.3.2. Nguyên nh